Mobiele menu

KWASA: KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvorming in de palliatieve fase. Doorontwikkeling van 2 goede voorbeelden palliatieve zorg

Projectomschrijving

In de zorg voor mensen voor wie genezen niet meer mogelijk is, moeten de waarden, wensen en behoeften van deze mensen heel serieus worden genomen om de zorg persoonlijk vorm te geven. In de zorg in verpleeghuizen en thuis is de manier waarop verzorgenden, verpleegkundigen, pastores, dominees en artsen samenwerken verschillend. Er zijn hulpmiddelen om alles wat patiënten en naasten nodig hebben van zorgverleners een plaats te geven in de samenwerking.

Doel

Ons project wil 2 goede voorbeelden integreren namelijk de Signaleringsbox voor verzorgenden en de methodiek Besluitvorming voor artsen en verpleegkundigen. Zodat zorgverleners bij mensen die in een verpleeghuis verblijven vragen, problemen, symptomen en zorgen sneller signaleren en analyseren en op basis van deze informatie keuzes maken in het aanbieden en verlenen van zorg.

De systematiek van de instrumenten helpt om duidelijkheid, rust en kwaliteit in de multidisciplinaire samenwerking te brengen. De verwachting is dat zorg daardoor beter en sneller passend vorm krijgt en dat daardoor onder- en overbehandeling kan worden voorkomen.

Aanpak/werkwijze

Met actieonderzoek hebben we het gebruik van de methode Palliatief Redeneren als hulpmiddel voor betere palliatieve zorg in het verpleeghuis en thuis onderzocht.

Resultaten

In interviews vertelden patiënten en naasten dat de zorg kan verbeteren als zorgverleners meer luisteren naar wat patiënten echt willen en juist ook echt niet willen. Mensen vertelden de onderzoekers dat het niet altijd gemakkelijk is om aandacht te vragen als het druk is en er te weinig personeel is. Daardoor stellen patiënten en naasten dan geen vragen en doen mensen zichzelf te kort. Samen met zorgteams hebben we een nieuwe manier van werken ontwikkeld om in een vaste vorm op vaste momenten aandacht te besteden aan wat de patiënt belangrijk vindt. We noemen die manier van werken de methode Palliatief Redeneren.

Door vanaf de start van de zorg aan patiënten te vragen wat hun lichamelijke problemen zijn, over welke dingen ze zich zorgen maken, of ze bedroefd, vergeetachtig, angstig of somber zijn maakt het zorgteam een persoonlijk verslag. Door iedere week dezelfde soort vragen te stellen en de antwoorden van patiënten in het zorgteam te bespreken, gaan zorgverleners de patiënt beter kennen en meer zorg op maat geven. Het zorgteam vraagt de patiënt wat de belangrijkste pijn en bezorgdheid is en zoeken daar de juiste zorg bij met bijvoorbeeld medicijnen, voeding, beweging, rust en gesprekken. Patiënten krijgen hierdoor meer het gevoel dat ze mogen zeggen en vragen wat ze willen omdat er met aandacht naar hen wordt geluisterd.

Omdat de zorgteams op dezelfde manier werken gaan zorgverleners de persoonlijke waarden en wensen beter in de dossiers opschrijven. Zo bieden ze de zorg anders in volgorde aan en is het gemakkelijker om samen met de patiënt en naasten te bespreken of de zorg tot minder pijn, bezorgdheid en meer rust en berusting leidt. Voor patiënten blijven er meer mogelijkheden om nog momenten te vinden om te genieten van het laatste deel van het leven.

Als alle verpleeghuizen en wijkteams de methode Palliatief Redeneren overnemen, verwachten we op basis van ons onderzoek dat de kwaliteit van leven in de laatste maanden van het leven verbetert. Ook wijst ons onderzoek uit dat de kans groter is dat patiënten en hun naasten in de laatste weken van het leven meer zorg krijgen zoals ze wensen. 

ZonMw en samenwerken en overdracht in de palliatieve zorg

Dit project financieren we vanuit ons programma Palliantie. Met dit programma zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Dat betekent dat zij zorg en ondersteuning krijgen die aansluit op hun wensen en behoeften. Goede samenwerking en overdracht tussen zorgverleners speelt daarbij een belangrijke rol.

Producten

Titel: Scholing KWASA zorgverleners verpleeghuis
Auteur: Kochems, Hesselmann, Uytewaal, de Graaf, Ausems, Teunissen
Titel: Reflectiebijeenkomsten Cyclus 3 en Borging
Auteur: Katrin Kochems, Gon Uyttewaal, Ginette Hesselmann
Titel: Scholing KWASA verpleeghuis versie 2
Auteur: Kochems, Hesselmann, Uytewaal, de Graaf, Ausems, Teunissen
Titel: Scholing Basis Verpleeghuis en 1e lijn
Auteur: Katrin Kochems, Marieke Ausems, Ginette Hesselmann, Gon Uyttewaal
Titel: Reflectiebijeenkomsten Cyclus 2 en Start Cyclus 3
Auteur: Katrin Kochems, Ginette Hesselmann, Gon Uyttewaal
Titel: Cyclus 1 Startbijeenkomst
Auteur: Kochems, De Graaf, Hesselmann, Teunissen
Titel: Reflectiebijeenkomsten Cyclus 1 en Start Cyclus 2
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Ginette Hesselmann, Gon Uyttewaal
Titel: Gidspanelbijeenkomst #2
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Nieuwsbrief mei 2019 KWASA
Auteur: Kochems, De Graaf
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 03
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Kick-off Stuurgroep bijeenkomst Research overleg EPZU
Auteur: Katrin kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Research overleg EPZU
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 05
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Research overleg EPZU
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 06
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Het effect van een interventie op symptoom management en interdisciplinaire samenwerking in de palliatieve zorg: een pre-post survey studie onder eerstelijns en verpleeghuisteams
Auteur: K. Kochems, E. de Graaf, G.M. Hesselmann, J. van der Kemp, S.C.C.M. Teunissen
Titel: Primary care and nursing home teams' perceptions of symptom management and interdisciplinary collaboration in palliative care: a cross sectional survey study
Auteur: K. Kochems, E. de Graaf , G.M. Hesselmann, S.C.C.M Teunissen
Titel: Nieuwsflits KWASA mei 2020
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Ginette Hesselmann, Saskia Teunissen
Titel: Interdisciplinaire samenwerking in verpleeghuis teams: participerend observatie onderzoek
Auteur: Drs. Katrin Kochems, Dr. Everlien de Graaf, Drs. Ginette M. Hesselmann, Prof. Dr. Saskia C.C.M Teunissen
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 10
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Presentatie KWASA onderzoeksuitkomsten voor stuurgroep bijeenkomst
Auteur: Kochems, de Graaf, Teunissen
Titel: Bottlenecks in symptom management experienced by generalist palliative care providers a cross sectional survey study
Auteur: K. Kochems, E. de Graaf, G.M. Hesselmann, M.J.E. Ausems, S.C.C.M Teunissen
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 08
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep Netwerk Palliatieve zorg Rivierengebied
Auteur: Katrin Kochems.Everlien de Graaf
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 13
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 04
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Patiënten en Naastenraad Septet, participatie eindproducten
Auteur: Katrin Kochems
Titel: EPZU presentatie uitkomsten pre-post survey studie
Auteur: Jasper van der Kemp, Katrin Kochems
Titel: Nieuwsflits Verbeterteams
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Kick-off Stuurgroep bijeenkomst
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Gidspanelbijeenkomst #1
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Onco-overleg Julius Centrum
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA sympodium presentatie van resultaat naar beleid
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: EPZU presentatie uitkomsten interview studie actie-onderzoek
Auteur: Suzanne van der Zoest, Katrin Kochems
Titel: Practice what you preach Het heilige huisje van de interdisciplinaire samenwerking
Auteur: Tom Lormans, Katrin Kochems, Saskia C.C.M. Teunissen, Everlien de Graaf
Titel: Onco-overleg Julius Centrum posterpresentatie uitkomsten knelpuntenanalyse
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Ginette Hesselmaan, Saskia Teunissen
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 07
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 09
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA Knelpuntenanalyse: ervaren knelpunten van patienten en naasten met betrekking tot signalering en besluitvorming in de pallatieve fase
Auteur: Kochems, de Graaf, Hesselmann, Teunissen
Titel: Doorontwikkeling en implementatie van een werkmethode voor het verbeteren van samenwerking tijdens symptoommanagement in de palliatieve fase: een actieonderzoek
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Ginette Hesselmann, Saskia Teunissen
Titel: EPZU presentatie uitkomsten observatie studie
Auteur: Evi Blezer, Katrin Kochems
Titel: Leerwerkplatform Hospicezorg presentatie uitkomsten knelpuntenanalyse
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Nieuwsbrief Stuurgroep
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 11
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Interdisciplinary collaboration in nursing home teams: a generic qualitative design using observations
Auteur: K. Kochems, E. de Graaf , G.M. Hesselmann, E. Blezer, S.C.C.M Teunissen
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 12
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Nieuwsflits Verbeterteams
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: KWASA, kwaliteit van zorg, samenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase
Auteur: Kochems, De Graaf, Hesselmann, Teunissen
Titel: Ervaringen van patiënten in de palliatieve fase met symptoomcontrole en communicatie in de eerstelijnszorg: een interview studie
Auteur: K. Kochems, E. de Graaf, G.M. Hesselmann, S.GM. van Zoest, S.C.C.M. Teunissen
Titel: Nieuwsbrief KWASA update nav COVID-19 maatregelen
Auteur: Kochems, De Graaf
Titel: Patiënten en Naastenraad Septet, participatie eindproducten
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Patients’ and relatives’ experiences in symptom management in generalist palliative care a qualitative study
Auteur: K. Kochems, E. de Graaf, G.M. Hesselmann, M.J.E. Ausems, S.C.C.M Teunissen
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Stuurgroep bijeenkomst 02
Auteur: Katrin Kochems
Titel: KWASA Knelpunten analyse: ervaren knelpunten van zorgverleners met betrekking tot signalering en besluitvorming in de palliatieve fase
Auteur: kochems, de Graaf, Hesselmann, Teunissen
Titel: Patiënten en Naastenraad Presentatie project voorstelling
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: Nieuwsbrief Stuurgroep
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: KWASA KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase Expertisecentrum Palliatieve Zorg Utrecht
Auteur: Kochems K, de Graaf F, Teunissen S
Titel: Informatiebrief Palliatief Redeneren patiënten en naasten
Auteur: Karin Kalthoff (Zorgbelang Inclusief), Henk Vrehen (PNRaad Septet) en Jannie Oskam (PNRaad Septet), Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: Handleiding Palliatief Redeneren voor zorgverleners verpleeghuis en 1e lijn
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Ginette Hesselmann, Gon Uyttewaal, Saskia Teunissen
Titel: Patiënteninformatie USD
Auteur: Katrin Kochems, Gon Uyttewaal, Ginette Hesselmann
Titel: Informatiestandaard 1.0
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Marijke Dermois, Patrick Lubbers, Guido Out
Titel: Informatiebrief KWASA basis
Auteur: Kochems, De Graaf, Hesselmann, Teunissen
Titel: Informatiebrieven actie-onderzoek
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: Implementatieadvies Palliatief Redeneren
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: Informatiebrieven gidspanel
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Titel: Handleiding voorzitter
Auteur: Katrin Kochems, Gon Uyttewaal, Ginette Hesselmann
Titel: Werkblad Palliatief Redeneren verpleeghuis en 1e lijn
Auteur: Katrin Kochems, Gon Uyttewaal, Ginette Hesselmann
Titel: Handleiding USD
Auteur: Katrin Kochems, Gon Uyttewaal, Ginette Hesselmann
Titel: Informatieposter deelnemende afdeling verpleeghuizen
Auteur: kochems, de Graaf
Titel: Informatiebrieven Knelpuntenanalyse
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Saskia Teunissen
Titel: Patienten en Naastenraad Septet, mate van participatie
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Cliëntenraad
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Lesmateriaal voor zorgverleners
Auteur: Katrin Kochems, Gon Uyttewaal, Ginette Hesselmann, Everlien de Graaf
Titel: Informatiepresentatie deelnemende organisatie
Auteur: Katrin Kochems
Titel: Basis beschrijving Palliatief Redeneren
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf, Ginette Hesselmann, Saskia Teunissen
Titel: KWASA onderzoek KWAliteit van zorg, SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase
Auteur: Katrin Kochems, Everlien de Graaf
Link: https://nationaalprogrammapalliatievezorg.nl/nieuws/details/kwasa
Titel: KWASA symposium maart 2020
Auteur: Katrin Kochems

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

KWASA: KWAliteit van SAmenwerken in signaleren en besluitvormen in de palliatieve fase. Doorontwikkeling van twee goede voorbeelden palliatieve zorg Het KWASA project richt zich op het vergroten van de rol van de patiënt en naasten in de beslismomenten in de palliatieve fase en op het verbeteren van de afstemming tussen artsen, verzorgenden en verpleegkundigen die betrokken zijn bij de zorg voor mensen die in een verpleeghuis verblijven. Probleemstelling 1. BPF en SPF richten zich op verschillende gebruikersgroepen: artsen en verpleegkundigen respectievelijk verzorgenden. Zorgverleners lijken zich veelal niet bewust van het feit dat beide methodes voortkomen uit hetzelfde concept van palliatief redeneren ter ondersteuning van de (kritische) processen van besluitvorming in de palliatieve fase. De samenhang en de mogelijkheid om de methodes in te zetten ter verbetering van de zorg voor de patiënt en diens naasten worden onvoldoende gezien, ervaren en benut. Als gevolg daarvan verloopt de communicatie met en over de patiënt niet altijd optimaal en blijven problemen, wensen en prioriteiten van de patiënt ongezien en onbesproken. De mens in de palliatieve fase wordt daardoor niet ondersteund in de eigen regie. 2. Niet eerder werd onderzocht wat het gebruik van de SPF en BPF oplevert aan merkbare effecten voor patiënten en naasten. Noch werden patiëntvertegenwoordigers betrokken bij het ontwerpen en evalueren van onze GVB. We stellen dat respectvolle zorg die aansluit op de wensen en voorkeuren van de patiënt en naasten is niet mogelijk zonder goede signalering en goede gezamenlijke besluitvorming. 3. In het verpleeghuis werken artsen, verzorgenden en verpleegkundigen, gebruikersgroepen van 4. De rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende zorgverleners/gebruikers in toepassing van de methodes zijn onvoldoende helder. 5. BPF en SPF zijn niet digitaal beschikbaar en kunnen daardoor niet worden toegepast binnen de elektronische dossiers waardoor de bruikbaarheid en merkbare effectiviteit wordt beperkt. Onderzoeksvraag Leidt het gebruik van een integrale toepassing van de praktijkwerkmethodes SPF en BPF in het verpleeghuisdomein tot meer eigen regie voor patiënten in de palliatieve fase en hun naasten, meer afstemming in de samenwerking en daardoor beter passende zorg? In de interventieontwikkeling onderscheiden we drie componenten: 1. Het integreren van BPF tot SBPF voor verzorgenden, verpleegkundigen en artsen werkzaam in verpleeghuisorganisaties. 2. Het digitaliseren van de SBPF om een koppeling te maken met digitale dossiers en ZorgLeefPlannen die de onderlegger voor alle zorg vormen . 3. Toepassen en evalueren van de SBPF praktijkwerkmethode. We gaan het doel van het project in drie jaar bereiken, met gebruikmaking van enkele kwantitieve en kwalitatieve technieken, gedurende vijf fasen die elkaar deels overlappen: 1. Analyse knelpunten BPF, SPF en digitale systemen: 3 maanden 2. Ontwikkelen van een integrale digitale vorm van BPF en SPF tot SBPF: 12 maanden 3. Toepassen van de interventie SBPF in de praktijk: 12 maanden 4. Implementeren van SBPF in de regio: 6 maanden 5. Concluderen en adviseren voor landelijke SBPF implementatie: 3 maanden Het project is succesvol als de SBPF interventie leidt tot meer passende zorg in de palliatieve fase voor patiënten en naasten die in een verpleeghuis verblijven. De impact kan zichtbaar worden in 1) sturing van de zorg vanuit de wensen en prioriteiten van de patiënt en naasten en 2) besluitvorming die tussen patiënten, naasten en multidisciplinaire teams samen vorm krijgt. Opbrengst voor patiënten en naasten: • Op basis van gesignaleerde problemen en symptomen en de daarin benoemde wensen en prioriteiten gestuurde zorg, begeleiding en ondersteuning. • Afstemming van zorg, begeleiding, ondersteuning tussen individuele leden van het multidisciplinaire team • Gericht symptoommanagement op de fysieke, psychische, sociale en spirituele dimensie • Herkenbare eigen regie in het dossier en zorgleefplan Opbrengst voor zorgverleners: • Betere samenwerking in taal, cultuur en begrip tussen disciplines in het te volgen beleid, • Toetsbaar betere documentatie van zorg, begeleiding en ondersteuning op lichamelijk, psychisch, sociaal en existentieel/spiritueel vlak van het beleid in het patiëntendossier en zorgleefplan. • Gerichte evaluatie van de geleverde zorg waardoor het lerende en ontwikkelend vermogen toeneemt alsook de tevredenheid. De Goede Voorbeelden zijn landelijk erkend als toegevoegde waarde om palliatieve zorg te verbeteren en op een hoog niveau te houden. Daarnaast zijn de GVB bekend en voor iedereen toegankelijk via de website www.goedevoorbeeldenpalliatievezorg.nl. De SBPF zal samen met een informatiemap voor patiënten en naasten ook beschikbaar worden gesteld op deze website, en voor zorgverleners en zorgorganisaties een vernieuwde handleiding en trainingsmodule. De geïntegreerde versie van BPF en SPF blijft eigendom van de eigenaars van de twee goede voorbeelden, UMC Utrecht en IKNL.

Kenmerken

Projectnummer:
844001508
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2018
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
prof. dr. S.C.C.M. teunissen
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Utrecht